35. Crisis? Welke crisis.

Er werd weer veel geschreven over een nieuwe gascrisis, is het echt zo dramatisch?

Het nieuwe jaar begon met een interventie van Oekraïne, het land stopte met de doorvoer van Russisch gas naar Europa, op 1 januari vroeg in de ochtend ging de kraan dicht. De landen die nog Russisch gas ontvingen, Slowakije, Oostenrijk, Hongarije, moesten op zoek naar een alternatief. De prijs op de Nederlandse gasbeurs, de TTF - de benchmark voor heel Europa, steeg snel. Op 2 januari werd de €50 per MWh bijna gepasseerd. Toevallig werd het in heel Europa kouder en de leveranties vanuit Noorwegen werden verminderd door onderhoudswerkzaamheden aan hun installaties. Daarbij kwam nog de vrees voor de snel slinkende Europese gasvoorraden, op 1 januari waren de EU opslagen nog maar voor 72% gevuld. De Nederlandse voorraad die eind september nog op 92% stond, was op 3 januari zelfs nog maar voor 55% gevuld! En er was veel minder productie van de zonnepanelen en windmolens; de gascentrales moesten bijspringen. Alle ingrediënten voor een nieuwe crisis lagen dus op tafel. De pers reageerde gretig met de bekende superlatieven uit het stijlboek van de fear factory: het ging over paniek, prijzen die explodeerden, een nieuwe gascrisis.

Maar wat gebeurde? De prijs op de TTF beurs zakte weer, op 6 januari kwam hij alweer onder de €48 en drie dagen later onder de €45, op 20 januari kroop hij terug naar €47,40. Op 10 februari kwam de prijs op €57,- , daarna zakte hij weer naar €40. De voorspelde explosie bleef uit.

Is €50 een extreem hoge prijs?

In augustus 2022 was de prijs €130,- per MWh, in de zomer van 2023 was hij weer gezakt naar €22. In januari ‘23 was de prijs €70,-, de prijs bleef bijna heel 2023 boven de €50,- . In januari ’24 was het €36,- , de prijs bleef het grootste deel van het jaar onder de €40,-. Nu, voorjaar 2025, schommelt het rond €40. Een piekje van €50 is dus niet extreem hoog.

Later in het nieuwe jaar volgden nieuwe aanleidingen voor crisispraat en het bullish pseudo narrative: de rare acties van Trump; nieuwe ellende in het Midden Oosten; een paar dagen koud weer; de lage gasvoorraden. Vooral Gasunie vroeg meerdere keren aandacht voor de (te) lage gasvoorraad. Begin maart was de Nederlandse gasvoorraad gezakt naar 25%, de EU zat op 37%. Ter vergelijking: in 2024 was het begin maart niveau nog 55% (NL) en 60% (EU)! Gevaarlijk laag vond / vindt Gasunie; “het laagste van Europa “ (ronkte de Telegraaf) …”bijvullen wordt deze zomer een peperdure klus!”

Omdat de markt weet dat de EU in november de gasopslagen weer (bijna) vol wil hebben, kunnen de leveranciers de prijs hoog houden, daardoor zal de gebruikelijke prijsdaling in de zomer (door het lage verbruik) komende zomer niet optreden en moet er “peperduur” worden ingekocht – zeggen de “experts”.

Maar is dat ook zo? Op 7 maart was de future voor levering in mei gezakt naar €37,83, die van september lag op €38,18 – niet veel hoger dan in 2024. Dat is slecht nieuws voor de partijen die speculeerden op hoog-oplopende zomerprijzen. Zij moeten straks met verlies hun long posities afdekken.

Je zou ook kunnen zeggen dat het leegtrekken van de voorraden juist een slimme zet was, het verminderde de prijsdruk en we lieten zien dat we niet altijd volledig afhankelijk zijn van de nukken van de markt. Het verplichten van een grote voorraad is goed bedoeld, maar het is niet goed voor de marktwerking - hou de aanbieders maar in onzekerheid over je opvul-intenties.

Zijn de voorraden te snel aangesproken?

In de zomer van 2024 werden de voorraden goed aangevuld. Op 1 november was de EU voorraad op 95%, Nederland zat wat lager met 89%. De voorraad kan gebruikt worden om bij hoge prijspieken de rust op de markt terug te brengen. Dat werkte deze winter goed, al komen we nu wel erg laag de winter uit…. , maar we zijn vergeten dat een paar jaar geleden een lage maart-stand niet ongewoon was.

Pas op: het percentage zegt niet alles. De EU opslagcapaciteit is de afgelopen jaren gegroeid, 69% is nu dus meer gas dan een paar jaar geleden. En de gasconsumptie is in heel Europa nu veel lager. In 2020 verbruikte de EU 4349 TWh, in 2025 zal het ca 3495 TWh zijn. De huidige 37% is genoeg voor 12% van het EU jaarverbruik.

…Nederland verbruikte voor de 2019 crisis 42 miljard kubieke meter gas, dat is sinds 2022 gezakt naar 30 miljard kuub (ongeveer 300 TWh).

Nederland heeft nu “nog maar” 25% (35 TWh) en toch is het voldoende om ook 12% van onze jaarconsumptie te dekken (ongeveer 3 zomermaanden). Polen zit nog voor 48% vol, maar daarmee dekken ze slechts 8% van jaarverbruik af. Zweden zit op bijna 100%, maar het volume is minder dan 1% van hun verbruik. Dus kijk wat verder dan alleen maar naar de percentages.

En: we hebben nog de gasopslagen met vloeibaar gas (LNG), dat is nu ongeveer 28 TWh. En: veel betere LNG aanlanding en verwerkingscapaciteit dan “vroeger”. En: we hebben weliswaar ruzie met Rusland, maar we importeren nog volop LNG uit Rusland...

Is er een crisislobby die voordeel heeft bij de angstreacties?

Er zijn ongetwijfeld handelaren die er veel aan doen om de gasprijs omhoog te praten en de onzekerheden op te blazen… Er worden miljarden verdiend in deze markt waarin het niet alleen gaat om de fysieke handel in gas, maar ook om de financiële derivaten waarbij speculeren op hogere prijzen lucratief kan zijn (en risicovol) . De publicist Seb Kennedy hamert er voortdurend op: de Europese gasprijs wordt omhoog gemanipuleerd met paniekverhalen over dreigende tekorten, het grote geld houdt de prijs kunstmatig hoog, maar binnenkort zakt de boel in elkaar… let maar op. Zegt hij.

Wees alert en kritisch.

De waarheid zal, zoals meestal, ergens in het midden liggen. We zullen zien wat er gaat gebeuren. Maar wees alert en kritisch op de verhalen over dramatische tekorten op de gas- en LNG markt, over de veel te lege opslagen, en een naderende strenge winter – veel is kletskoek die in de echoput van de talkshows en blogs lang blijft rondzingen. Weet dat er partijen zijn die hun best doen de onzekerheden uit te vergroten.

Tegelijkertijd: onderschat de risico’s niet, “wij leven in een bezeten wereld. En wij weten het “. We zitten nog op het crisisniveau “vroegtijdige waarschuwing” waarin er voortdurend informatie wordt uitgewisseld (zie o.a. het dashboard van Gasunie) over de “toestand”.

Ter troost: inmiddels beginnen de EU landen hun voorraden weer te vullen, Duitsland, Frankrijk, België hadden alweer een paar dagen van voorraadvergroting.

Een paar Links…

Zorgelijke verhalen… over de Next Energy Crisis of over de Dwindling Gass Reserves of de zorgen over onze Nederlandse voorraad.

Seb Kennedy nuanceert de scary sounding but improbable supply/side risks

De Rijksoverheid over de gasvoorziening, ook ACM houdt een monitor bij, oa. over de prijzen en het prachtige Gasunie dahboard.

De dagelijkse stand van de Europese voorraden van AGSI.

Toe lezer: subscribe even (gratis natuurlijk)